Cá cảnh là một loại thú cưng thú vị và dễ dàng chăm sóc. Tuy nhiên, như bất kỳ sinh vật sống nào khác, chúng cũng có thể bị stress. Hiện tượng stress chúng không chỉ gây hại cho sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến quá trình phát triển và năng suất của chúng. Hãy cùng tìm hiểu về cách khắc phục hiện tượng stress trên cá.
Tác động
Stress là nguyên nhân chính làm mất đi lớp nhầy của cá. Chất nhầy (lớp chất nhờn) là rào cản vật lý đầu tiên để ngăn chặn sự xâm nhập của sinh vật gây bệnh từ môi trường vào cá. Nó cũng là một rào cản hóa học, có chứa enzyme và các kháng thể có thể giết chết sinh vật gây bệnh. Chất nhầy cũng bôi trơn cá, giúp chuyển động của chúng dễ dàng trong nước và quan trọng đối với sự điều hòa áp suất thẩm thấu.
Stress gây hại thầm lặng cho cá và làm rối loạn quá trình trao đổi chất. Điều này dẫn đến mất khoáng, giảm hấp thu dưỡng chất và cá sẽ chậm lớn, còi cọc hơn, dễ nhiễm bệnh. Nếu không có biện pháp khắc phục kịp thời, hiện tượng stress sẽ dẫn đến giảm năng suất và sản lượng thu hoạch.
Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến stress trên cá. Thay đổi thời tiết, khí hậu như thời tiết nắng gắt kéo dài, trời âm u, mưa nhiều ngày liên tiếp có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cá. Những thay đổi về thức ăn, nuôi ghép, quá trình vận chuyển, thả cá không đúng cách và vào thời điểm không thích hợp cũng là các nguyên nhân gây stress cho cá. Mật độ nuôi quá dày, việc sử dụng kháng sinh hoặc xử lý hóa chất không đúng liều lượng cũng ảnh hưởng đến môi trường nước và gây stress cho cá. Chất lượng nước không đảm bảo như thiếu ôxy, pH cao, khí độc H2S, NO2, NH3 vượt ngưỡng, chất rắn lơ lửng, hàm lượng kim loại cao cũng làm cá bị stress. Không chỉ vậy, cá còn có thể bị nhiễm vi khuẩn, virus, gây hiện tượng stress.
Dấu hiệu
Khi cá bị stress, có một số dấu hiệu có thể nhận thấy. Cá sẽ dần tách ra khỏi đàn và bơi riêng lẻ, không quan tâm đến những hoạt động xung quanh. Chúng cũng có thể ăn ít hơn bình thường hoặc không ăn gì. Một số con cá có thể thấy xuất hiện những vết xung huyết ở phần gốc vây, và chúng có phản ứng chậm chạp hơn so với thường ngày.
Xử lý
Khi phát hiện dấu hiệu stress trên cá, bạn cần lập tức thay nước mới cho ao nuôi. Sử dụng các biện pháp sục khí để tăng cường lượng ôxy trong ao. Bổ sung đầy đủ Vitamin C bằng cách trộn vào thức ăn hoặc tạt vào nước. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các chế phẩm sinh học để xử lý nước, tạo môi trường trong sạch cho cá.
Phòng tránh
Quản lý tốt là biện pháp phòng tránh hiệu quả nhất cho hiện tượng stress. Ngay từ khi chuẩn bị ao, bạn cần tẩy và dọn ao nuôi kỹ càng trước khi thả cá. Bón vôi CaCO3 hoặc Ca(OH)2 và phơi ao để diệt mầm bệnh.
Khi mua cá, hãy chú ý đảm bảo nguồn gốc, đảm bảo chúng không bị nhiễm bệnh. Cá mới bắt về cần được cách ly và kiểm dịch. Hãy chọn cá giống khỏe mạnh.
Trong quá trình vận chuyển, hãy kiểm soát tốt các yếu tố ảnh hưởng, đặc biệt là mật độ cá trong khoảng thời gian dài. Trước khi thả nuôi, hãy tắm cá bằng muối 3% để sát trùng vết thương do vận chuyển.
Tránh việc cho cá ăn quá nhiều, tránh dư thừa thức ăn gây ô nhiễm nước. Hãy đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ và chất lượng. Bổ sung các loại vitamin trộn vào thức ăn để phòng chống hiện tượng stress khi thời tiết thay đổi hoặc khi chuyển mùa.
Hạn chế sự xâm nhập của các loài chim hoang dã và chim ăn thịt có thể làm hại cá. Sử dụng riêng biệt các dụng cụ cho từng ao nuôi để tránh lây nhiễm bệnh. Trong mùa hè, nên che chắn ao cá để hạn chế ánh nắng trực tiếp.
Hãy thường xuyên kiểm tra và xử lý môi trường ao nuôi bằng cách sử dụng vôi bột tùy theo độ pH của nước ao. Nếu pH dưới 7, hãy bón 2 kg vôi/100 m3 nước. Nếu pH từ 7 – 8,5, bón 1 kg vôi/100 m3 và sử dụng định kỳ 2 – 4 lần/tháng. Có thể pha nước vôi loãng và tạt đều vào ao nuôi để tiêu diệt mầm bệnh.
Khi cần thiết, bạn có thể trộn kháng sinh vào thức ăn hoặc trước khi vận chuyển cá. Sử dụng Sulfamerazine hoặc Oxytetracycline để điều trị các bệnh liên quan.
Khi cá yếu hoặc có dấu hiệu bệnh, hãy ngâm cá trong dung dịch Oxytetracycline để điều trị. Trong quá trình điều trị, không nên nuôi cá ở mật độ quá cao và tạm ngưng cho ăn trong vài ngày.
Đó là một số phương pháp để khắc phục hiện tượng stress trên cá. Lưu ý rằng việc chăm sóc cá cần phải được thực hiện đúng cách và đều đặn. Chúc bạn thành công trong việc chăm sóc cá cảnh!
